Những mô hình nhượng quyền thương hiệu phổ biến hiện nay

Mô hình nhượng quyền thương hiệu là lựa chọn tối ưu của nhiều nhà đầu tư trong mọi lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực F&B. Khi việc tự phát triển một thương hiệu phủ sóng khắp thị trường cần bỏ nhiều vốn đầu tư, thời gian và công sức thì sử dụng mô hình nhượng quyền thương hiệu dựa trên những danh hiệu có tiếng tăm và nguồn khách hàng trung thành có sẵn sẽ giúp cho nhiều nhà startup tiết kiệm vốn đầu tư, gặp ít rủi ro, tiềm năng phát triển lớn.

Nhượng quyền thương hiệu là gì?

Khái niệm nhượng quyền thương hiệu

Nhượng quyền thương hiệu (Franchise) là hình thức kinh doanh mà cá nhân, tổ chức hoặc doanh nghiệp cho phép người khác dùng tên thương hiệu của mình để kinh doanh sản phẩm, dịch vụ trong một lĩnh vực và một khoảng thời gian nhất định để đổi lấy phí nhượng quyền hoặc phân chia theo phần trăm lợi nhuận, doanh thu của cửa hàng.

Doanh nghiệp (bên nhượng quyền) áp dụng nhượng quyền thương hiệu chỉ khi sở hữu giá trị thương hiệu đủ lớn, muốn mở rộng thương hiệu nhưng không đủ khả năng tài chính và mô hình kinh doanh phải thực sự có lãi.  Cách thức kinh doanh sản phẩm, dịch vụ sẽ do bên nhượng quyền quy định. Tuy nhiên, phải kèm theo các điều kiện thỏa thuận được sự đồng ý của bên nhận nhượng quyền nhằm mục đích đem lại lợi ích, gia tăng tài chính cho cả hai bên.

Vai trò của các bên khi nhượng quyền thương hiệu

Trong kinh doanh theo mô hình nhượng quyền thương hiệu, gồm có hai bên tham gia là Bên nhượng quyền thương hiệu và Bên nhận nhượng quyền. Mỗi bên có những quyền và nghĩa vụ khác nhau khi thực hiện hợp đồng nhượng quyền thương hiệu.

Bên nhượng quyền

Bên nhượng quyền là cá nhân hoặc công ty sở hữu nhãn hiệu và mô hình kinh doanh. Mục đích của bên nhượng quyền khi sử dụng mô hình nhượng quyền thương hiệu là để mở rộng mô hình kinh doanh. Do đó, bên nhượng quyền có vai trò:

• Cấp phép sử dụng thương hiệu và mô hình kinh doanh cho bên nhận quyền.
• Cung cấp kế hoạch chi tiêu cho việc phát triển kinh doanh, giấy tờ pháp lý, kế hoạch tiếp thị, giải pháp vận hành kinh doanh và duy trì tài sản thương hiệu cho bên nhận quyền.
• Hỗ trợ bên nhận quyền các vấn đề về tuyển dụng và đào tạo nhân viên, thiết lập cửa hàng. quảng cáo sản phẩm, dịch vụ của mình.
• Thực hiện quyền kiểm soát đối với một số hoạt động của bên nhận quyền để bảo vệ tài sản thương hiệu và đảm bảo bên nhận quyền tuân thủ đúng những thỏa thuận, nguyên tắc đã cam kết.

Bên nhận nhượng quyền

Bên nhận nhượng quyền là chủ một cơ sở kinh doanh nhỏ điều hành nhượng quyền thương mại. Bên nhận nhượng quyền mua quyền sử dụng thương hiệu và các sở hữu trí tuệ độc quyền của doanh nghiệp nhượng quyền để tiếp thị, và bán các sản phẩm, dịch vụ có cùng thương hiệu.

Vai trò của bên nhận nhượng quyền:

• Trả một khoản phí nhượng quyền và phí bản quyền cho bên nhượng quyền đổi lấy quyền sử dụng tài sản thương hiệu, kiến thức và phương pháp kinh doanh.
• Tự tìm kiếm mặt bằng, đầu tư cơ sở vật chất, tuyển dụng nhân lực và chi trả tiền lương…
• Không được thực hiện bất cứ hành động nào gây ảnh hưởng đến uy tín của thương hiệu như: sản xuất các sản phẩm tương tự, sử dụng hình ảnh thương hiệu cho cơ sở khác hoặc mục đích kinh doanh khác.
• Chấp nhận sự kiểm soát vận hành, phát triển kinh doanh theo sự hướng dẫn, quyết định của bên nhượng quyền.
• Được đề xuất các ý tưởng, giải pháp cải tiến phù hợp với địa điểm kinh doanh.

Những mô hình nhượng quyền thương hiệu phổ biến

Mô hình nhượng quyền thương hiệu rất đa dạng và linh hoạt, được phát triển tích hợp giữa marketing, hoạt động phân phối và kinh doanh, áp dụng cho tất cả các ngành nghề. Trong đó, có 4 mô hình được triển khai phổ biến.

Nhượng quyền thương hiệu theo mô hình kinh doanh toàn diện

Nhượng quyền thương hiệu theo mô hình kinh doanh toàn diện (Full Business Format Franchise) hay còn gọi là mô hình nhượng quyền kinh doanh trọn gói. Doanh nghiệp nhượng quyền phải nhượng toàn bộ các hạng mục liên quan đến thương hiệu và hoạt động sản xuất kinh doanh cho bên nhận nhượng quyền, bao gồm:

• Bộ nhận diện thương hiệu.
• Hệ thống vận hành kinh doanh.
• Bí quyết, công thức, công nghệ và hệ thống các quy trình sản xuất sản phẩm, dịch vụ.
• Quyền quản lý sản phẩm, dịch vụ và các phương pháp tiếp thị.
• Các tài liệu đào tạo, quản lý nhân viên, hỗ trợ bán hàng.

Khi thực hiện hình thức nhượng quyền kinh doanh toàn diện, bên nhận quyền phải trả cho bên nhượng quyền khoản phí nhượng quyền ban đầu và phí hoạt động. Tùy theo tiềm lực tài chính, hợp đồng nhượng quyền có thể kéo dài từ 5-30 năm.

Thông thường, bên nhượng quyền sẽ hỗ trợ bên nhận quyền chi phí setup cửa hàng tại địa điểm kinh doanh, chi phí Marketing, Mô hình này hiện đang được áp dụng rộng rãi cho tất cả các ngành hàng có mặt trên thị trường.

Nhượng quyền thương hiệu theo mô hình kinh doanh toàn diện

Mô hình nhượng quyền kinh doanh không toàn diện (Non-Business Format Franchise) là bên nhượng quyền sẽ nhượng quyền lại một mảng kinh doanh nào đó cho bên nhận quyền. Những mảng kinh doanh được nhượng quyền này có thể là:

• Nhượng quyền sản phẩm, dịch vụ: Bên nhận quyền sẽ phân phối sản phẩm, dịch vụ của bên nhượng quyền ra thị trường. Hình thức này dựa trên nền tảng sản phẩm, tạo dựng mối quan hệ giữa nhà sản xuất và đại lý phân phối.
• Nhượng quyền hình ảnh thương hiệu: mô hình này áp dụng cho các thương hiệu nổi tiếng, có lượng fans đông đảo. Ví dụ như hãng Disney cấp phép cho các hãng đồ chơi sử dụng hình ảnh trong phim hoạt hình của mình.
• Nhượng quyền công thức sản xuất và tiếp thị: Bên nhượng quyền cung cấp quyền kinh doanh và hỗ trợ các hoạt động tổ chức, vận hành, tiếp thị cho bên nhận quyền.

Mô hình nhượng quyền đầu tư không toàn diện đảm bảo quyền lợi cho bên nhượng quyền muốn phủ rộng thương hiệu, tăng doanh thu và tạo ra sự khác biệt so với đối thủ cạnh tranh. Khi áp dụng hình thức này, bên nhượng quyền không được giám sát và can thiệp quá sâu vào khâu vận hành, sản xuất của bên nhận quyền.

Mô hình nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn

Mô hình nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn (Equity Franchise) là hình thức bên nhượng quyền sẽ góp đầu tư vốn dưới dạng liên doanh để trực tiếp tham gia vào ban quản lý hệ thống, giám sát dự án của bên nhận nhượng quyền, góp phần tạo ra lợi nhuận, sau đó thu hồi vốn và lợi nhuận tăng thêm.

Phương pháp nhượng quyền có tham gia đầu tư vốn phù hợp với những doanh nghiệp muốn mở rộng thị trường nhưng không có đội ngũ và quy trình vận hành. Mô hình này thường được áp dụng cho các lĩnh vực như: bất động sản, dự án phim điện ảnh, nhà hàng – khách sạn quy mô lớn…

Mô hình nhượng quyền có tham gia quản lý

Mô hình nhượng quyền thương hiệu có tham gia quản lý (Management Franchise) chỉ xảy ra khi bên nhượng quyền cung cấp tài sản thương hiệu, hình thức kinh doanh, người quản lý và điều hành doanh nghiệp tại địa điểm được nhận quyền và đào tạo nhân viên cho bên nhận nhượng quyền với mục đích giám sát, duy trì sự ổn định, đảm bảo đồng bộ và chất lượng sản phẩm, dịch vụ, vận hành kinh doanh hiệu quả.

Hình thức nhượng quyền có tham gia quản lý thường được áp dụng ở các chuỗi nhà hàng, khách sạn lớn hoặc chuỗi các cửa hàng của một thương hiệu F&B.

Những ưu điểm và nhược điểm khi triển khai mô hình nhượng quyền thương hiệu

Triển khai mô hình nhượng quyền thương hiệu luôn có những ưu điểm và nhược điểm sau:

Ưu điểm

Mô hình nhượng quyền thương hiệu có những ưu điểm nổi bật:

• Tăng nhận diện thương hiệu và giúp thương hiệu phủ rộng trên thị trường mà không cần tốn quá nhiều thời gian để định hình thương hiệu.
• Tạo dựng chuỗi hệ thống kinh doanh có quy mô lớn, đồng hóa mọi hoạt động.
• Phát triển đội ngũ nhân viên, đào tạo chuyên nghiệp để theo kịp tốc độ phát triển của thương hiệu.
• Bên nhượng quyền tạo được quỹ vốn hoạt động kinh doanh lớn nhờ tận dụng khoản phí nhượng quyền và phí hoạt động thu được từ bên nhận nhượng quyền.
• Gia tăng lợi nhuận cho bên nhượng quyền từ khoản thu của việc bán nguyên liệu, sản phẩm cho bên nhận nhượng quyền.
• Bên nhận nhượng quyền sẽ được bên nhượng quyền hỗ trợ tối đa về cách thức kinh doanh, ý tưởng quảng cáo, các chương trình tiếp thị…
• Đảm bảo được chất lượng sản phẩm khi bên nhượng quyền giám sát chặt chẽ từ nguyên liệu, công thức chế biến, quản lý vận hành…

Nhược điểm

• Ảnh hưởng uy tín thương hiệu nếu bên nhận nhượng quyền hoạt động không theo đúng quy trình đã thỏa thuận. Chỉ cần một địa điểm nhận nhượng quyền kinh doanh không hiệu quả hoặc bị dính phốt sẽ ảnh hưởng đến cả chuỗi thương hiệu.
• Dễ xảy ra tranh chấp khi có những bất đồng trong thỏa thuận, gây tổn thất về kinh tế cho cả hai bên.
• Xảy ra tình trạng cạnh tranh trong chuỗi, nhất là các địa điểm nhận nhượng quyền quá gần nhau sẽ không đạt được doanh thu mục tiêu mà bên nhượng quyền đặt ra.
• Bên nhượng quyền mất quyền kiểm soát trong kinh doanh, bên nhận nhượng quyền không được toàn quyền điều hành thương hiệu.
• Bên nhượng quyền quyết định phong cách thiết kế, các chiến dịch truyền thông… dẫn đến việc bên nhận nhượng quyền không phát huy được tính sáng tạo riêng theo ý muốn của mình.

Chiến lược Marketing hiệu quả cho các doanh nghiệp áp dụng mô hình nhượng quyền thương hiệu

Đối với các doanh nghiệp áp dụng mô hình nhượng quyền thương hiệu, không thể bỏ qua những chiến lược marketing giúp phát triển thương hiệu, tạo sự đột phá cho doanh nghiệp.

Chiến lược Marketing mix

Để xây dựng chiến lược marketing mix hiệu quả cần:

• Xác định đúng mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp.
• Thiết lập ngân sách phù hợp với quy mô của chiến dịch để chi trả cho chiến lược marketing mix.
• Xác định điểm khác biệt của các sản phẩm (USP) so với các đối thủ cạnh tranh trên thị trường để đáp ứng đầy đủ nhất nhu cầu, mong muốn của khách hàng.
• Phân tích thị trường, nghiên cứu các đối tượng mục tiêu.
• Tiến hành khảo sát, lắng nghe ý kiến và tiếp nhận những đánh giá khách quan từ khách hàng.
• Xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm và chiến lược phân phối sản phẩm đến tay khách hàng.

Đọc thêm về phương pháp Marketing mix 4P để tạo ra chiến lược tiếp thị thành công cho doanh nghiệp áp dụng mô hình nhượng quyền thương hiệu.

Chiến lược Digital Marketing

Doanh nghiệp triển khai mô hình nhượng quyền thương hiệu thực hiện chiến lược Digital Marketing giúp tăng nhận thức thương hiệu và kết nối hiệu quả đến khách hàng bằng một số phương pháp sau:

• Hiểu được những gì mà khách hàng tiềm năng mong muốn để điều chỉnh chiến lược tiếp thị cho phù hợp.
• Tiếp cận tích hợp đa kênh từ các phương pháp quảng cáo trả tiền, truyền thông xã hội và tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO) để duy trì sự hiện diện thường xuyên của thương hiệu trên nền tảng kỹ thuật số.
• Xây dựng và phát triển website. Website phải phản ánh được chính xác bản sắc của thương hiệu và truyền tải thông điệp giá trị đến với khách hàng để tăng lưu lượng truy cập.
• Thực hiện các chiến dịch SEO địa phương để thu hút khách hàng ở một khu vực nhất định.
• Tăng mức độ tiếp cận khách hàng thông qua những quảng cáo trả tiền hoặc quảng cáo tìm kiếm có trả tiền, giúp định vị thương hiệu, tập trung vào các đối tượng mục tiêu ở các khu vực cụ thể.
• Lên ý tưởng, xây dựng nội dung phù hợp, hấp dẫn cho mô hình nhượng quyền của thương hiệu. Bằng cách sử dụng nghệ thuật kể chuyện Storytelling trong marketing để thu hút khách hàng và nhận được sự đồng cảm. Từ đó, thúc đẩy mối quan hệ với khách hàng và chuyển đổi họ thành khách hàng trung thành của thương hiệu.
• Quản lý và kiểm soát tất cả các đánh giá của khách hàng. Đồng thời, giải quyết nhanh chóng mọi phản hồi tiêu cực từ khách hàng để khách hàng cảm thấy họ được lắng nghe, từ đó tạo dựng niềm tin và khuyến khích họ để lại những phản hồi tích cực cho thương hiệu.
• Thực hiện chiến dịch tiếp thị qua Email marketing để thường xuyên cập nhật những thông tin giá trị, chương trình ưu đãi, khuyến mãi có liên quan đến sản phẩm cho khách hàng.
• Thường xuyên theo dõi và đo lường hiệu quả của chiến dịch để đưa ra các biện pháp tối ưu.
• Sử dụng các đơn vị thuê ngoài hiểu rõ về thị trường khu vực để tối ưu khả năng hiển thị của thương hiệu, tăng tỷ lệ chuyển đổi.

Chiến lược Marketing phân khúc

Chiến lược Marketing phân khúc được các doanh nghiệp áp dụng mô hình nhượng quyền thương hiệu thực hiện theo các bước:

• Xác định phân khúc thị trường, tập trung nghiên cứu vào những đặc điểm cụ thể của từng phân khúc.
• Tiến hành chia phân khúc thị trường dựa theo các tiêu chí: địa lý, nhân khẩu học, tâm lý, hành vi.
• Thực hiện các cuộc khảo sát thị trường, thăm dò ý kiến của các đối tượng mục tiêu.
• Tạo phân khúc khách hàng bao gồm: hồ sơ phân khúc khách hàng, mô tả chính xác đặc điểm của khách hàng ở từng phân khúc.
• Kiểm tra, đánh giá chiến lược tiếp thị để lựa chọn phân khúc đánh trúng đối tượng mục tiêu.

Lời kết

Mô hình nhượng quyền thương hiệu đang được áp dụng rộng rãi và phổ biến cho nhiều lĩnh vực, ngành hàng khác nhau. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp tận dụng nguồn vốn cũng như nhân lực từ các đối tác nhận nhượng quyền để mở rộng thị trường kinh doanh, gia tăng doanh số, nâng cao giá trị thương hiệu.